هنر تذهیب در ایران یگانه است. پیشینهی این هنر در ایران به پیش از ورود اسلام به ایران در دورهی حکومت ساسانیان برمیگردد. اما دورهی اوج این هنر مربوط به زمان تیموریان است و زیباترین آثار هنرمندان تذهیبکار در این دوره به وجود آمدهاند.
هنر تذهیب بیشتر با تزیین و حاشیهنگاری قرآن و کتب تاریخی و فرهنگی شناخته شده است. پس از ورود اسلام به ایران، هنرمندان مسلمان این هنر را در اختیار آن قرار دادند و با هنر خود به قرآن و کتب دیگر زیبایی خاصی بخشیدند. آنها در کار روی کتابهایی که مربوط به پادشاهان و امرا میشد دقت و ظرافت بیشتری به کار میبردند که همین موضوع باعث تکامل این هنر در طول سالهای متمادی شد
چه زیبایند گلهای طلایی ابرهای شفق
که تصویر گر فروغ بی مُنتهای آفتابند،
تا به یادگار گذارند انعکاس محبتهای خورشید را
امروز
در آخرین لحظات غروب
برای من و تو
تا فردا ؛
از حضرت امیرالمؤمنین(ع) سؤال شد: سالم ترین شهرها و بهترین مکان ها هنگام نازل شدن فتنه و آشکار شدن شمشیرها کجاست؟
امام علی(ع) در پاسخ فرمود: سالم ترین مکان ها در آن روز زمین جَبَل است. زمانی که خراسان مضطرب شود، بین مردم گرگان و طبرستان جنگ رخ دهد و سجستان خراب شود، پس سالم ترین مکان در آن روز شهر قم است.1
از امام صادق(ع) سؤال شد: شهرهای جبل کجاست؟ برای ما نقل شده زمانی که حکومت به شما برگردد، قسمتی از آن از بین می رود.
امام صادق(ع) در پاسخ فرمودند: در آن جبل، مکانیست که به آن بحر گفته می شود و آن قسمت، قم نامیده می شود آنجا مرکز شیعیان است.2
منبع:
1- بحارالانوار،ج60،ص217.
2- همان،ص212.
3- هشتمین امام(ع)،ص187و188.